NEREDE VE NASIL YAŞIYORUZ???

NEREDE VE NASIL YAŞIYORUZ???

TÜRKİYE’DE NÜFUS VE YERLEŞMENİN DAĞILIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

 Doğal(fiziki) Faktörler
 Beşeri Faktörler
Doğal Faktörler
 Yeryüzü Şekilleri
 İklim
 Su kaynakları
 Kara ve denizlerin dağılışı
 Jeolojik yapı ve toprak çeşitleri
 Bitki örtüsü
Yeryüzü şekilleri
 Dağların uzanışı
 Eğim
 Bakı
 Yükselti
İklim
 Yağış
 Sıcaklık
Beşeri Faktörler
 Bilim ve teknolojideki gelişmeler
 İç ve dış göçler
 Ulaşım
 Ekonomi


ETKİNLİK
 Bu faktörlerin yerleşme üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerini söyleyiniz.
 Bu faktörlerin dünya üzerinde olumlu ve olumsuz ekileri vardır.Olumlu etkileri eğer iklim ıl
ıman bakı durumu iyi su kaynaklarının bol olduğu yerler,bitki örtüsünün gür olduğu tyerler yaşamak için daha uygundur.
İklim
 Ülkemizde nüfusun yoğun olduğu yerlerin, genelde kıyı bölgeler olmasında ılıman iklimin büyük etkisi vardır.Kurak ve kışları soğuk geçen yerlerde nüfus fazla yoğun değildir.
Yer Şekilleri
 Ülkemizde yüksek ve engebeli yerlerde nüfus azdır.Doğu Anadolu Bölgesi, Taş eli Platosu,Menteşe Yöresi bunlara örnek verilebilir.
Toprak Özellikleri
 Verimli toprakların bulunduğu alanlar(Çukurova,Gediz,Büyük Menderes) nüfusça kalabalık iken Tuz Gölü ve çevresi gibi yerlerde verimsiz topraklar bulunduğundan nüfus çok azdır.
Sanayileşme
 Sanayileşmenin arttığı yerlerde nüfus yoğunluğu artmıştır.İstanbul, İzmit, Adapazarı,Bursa, Adana, İzmir buna örnektir.
TARIM
Tarımın geliştiği yerler yoğun nüfusludur.
Çukurova, Gediz, Bafra ve Çarşamba ovaları çevresi gibi
YER ALTI KAYNAKALARI
 Madenlerin ve enerji kaynaklarının işletilmesinde yoğun nüfusa ihtiyaç olduğundan bu alanlarda nüfus fazladır. Zonguldak,Soma,Elbistan buna örnektir.
TURİZİM
 Ülkemizde Ege ve Akdeniz kıyılılarındaki merkezlerde turizmden dolayı nüfus yoğunlaşmıştır.
ULAŞIM
 Ulaşım yolları kavşağında bulunan illerimizin nüfusu artmıştır.Eskişehir,Ankara,Kayseri,İstanbul gibi illerin gelişmesinde ulaşım yolları üzerinde bulunmaları daha etkili olmuştur.
 Türkiye’de en kalabalık yerler Samsun,Zonguldak,İstanbul,İzmit,Adapa-zarı,Bursa,İzmir,Aydın,Adana,Mersin,Hatay,Ankara ve Gaziantep illeri.
 En seyrek nüfuslu yerler;Sinop,Kastamonu,Artvin,Gümüşhane,Kırklareli,Çanakkale,Muğla,Kütahya,Burdur,Sivas,Doğu Anadolu’da Elazığ,Malatya dışındaki illeridir.

TÜRKİYE’DEKİ YERLEŞMELER












Kır Yerleşmeleri

 Devamlı Yerleşmeler
 Geçici Yerleşmeler
 Dokularına Göre Kır Yerleşmeleri
Devamlı Yerleşmeler
 Köy
 Çiftlik
 Mahalle
 Mezra
 Divan

Geçici Yerleşmeler
 Yayla
 Ağıl
 Kom
 Dam
 Oba











Kır Yerleşmeleri
 Toplu Yerleşmeler
 Dağınık Yerleşmeler
Kent Yerleşmeleri
 Büyüklerine Göre
 Ekonomik Fonksiyonlarına Göre
 Kültürel Fonksiyonlarına Göre
 İdari Fonksiyonlarına Göre
Büyüklüklerine Göre Kent Yerleşmeleri
 Küçük kent (kasaba)
 Orta büyüklükte kent
 Büyük kent
Ekonomik Fonksiyonlarına Göre Kent Yerleşmeleri
 Tarım
 Sanayi ve Madencilik
 Turizm
 Ticaret ve Liman
 Kültürel Fonksiyonlarına göre kent yerleşmeleri;üniversite kentleri
 İdari fonksiyonlarına göre kent yerleşmeleri; başkent

Etkinlik

 Ekonomik fonksiyonlar,idari ve hizmet fonksiyonları,kültürel fonksiyonlar,tarımsal fonksiyonlar
 Yukarıdaki fonksiyonların yerleşmenin farklılaşmasına etkilerini araştırınız.
 Şehir ve kır yerleşmelerini tanımlayınız.
 Sadece tarımla uğraşan yerleşmeler hangi gruba girer?
Kır Yerleşmeleri
Ülkemizde nüfusu 10.000’in olan yerleşmeleridir.Kır yerleşmelerinin ekonomik fonksiyonu ekim dikim ve hayvancılık olan yerleşmelerdir.Köy ve köy altı yerleşmelerdir.Türkiye’de 1996 yılına göre 36.433 köy yerleşmesi vardır.
 Köy:Cami,okul,yaylak,baltalık,orman gibi malları bulunan ve toplu veya dağınık oturan insanların bağ,bahçe ve tarlaları ile birlikte oluşturdukları yerleşmelerdir.
 Kırsal kesimde yerleşmeler toplu ve dağınık olmak üzere ikiye ayrılır.
 Toplu Yerleşmeler:Evlerin birbirine yakın olduğu yerleşme biçimidir.Suyun az olduğu yerlerde ve arazinin düz olduğu ovalık alanlarda görülür.Ülkemizde İç Anadolu Bölgesi’nde yaygındır.
 Dağınık Yerleşme:Suyun bol olduğu yerlerde, eğimli bölgelerde,evlerin uzak olduğu bahçeler içerisinde insanlar dağınık olarak yerleşmişlerdir.Türkiye’de Karadeniz Bölgesi dağınık yerleşmeye uygundur.









 Mezra:İnsanların tarımla uğraştığı ve birkaç evden oluşan yerleşme birimidir.Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu,İç Anadolu ve Doğu Karadeniz’de yaygındır.
 Divan:Birkaç mahallenin bir muhtarlık olarak birleştiği yerleşmedir.Özellikle Batı Karadeniz’de yaygındır.
 Çiftlik:Geniş bir toprak mülkiyeti içinde oluşmuş küçük bir yerleşme birimidir.Hayvancılık ve tarımsal üretim yapılır.Trakya,Ege,Akdeniz,İç Anadolu’da görülür.
 Kom:Hayvancılıkla uğraşan insanların oturduğu ve birkaç evden oluşan yerleşme birimidir.Doğu Anadolu başta olmak üzere Güneydoğu Anadolu’da yaygındır.
 Oba:Hayvancılıkla geçinen göçebelerin konak yeridir,genelde çadırlardan oluşur. Batı ve Güneydoğu Toroslar Doğu Anadolu,Güneydoğu Anadolu’da görülür.
 Yayla:Yazın hayvanları otlatmak için geçici olarak yerleşilen yerleşme birimidir.
 Kırsal meskenlerin yapımında kullanılan malzemeler doğal çevre ile yakından ilişkilidir.Çevrede taş malzeme yaygınsa konutlarda taş kullanılır.Ormanlık yörelerde meskenlerde daha çok ahşap kullanılır.Yarı kurak bölgelerde kerpiç kullanılır.
Taş Meskenler
 Köylerimizde çok rastlanan mesken tiplerinden biri olup daha çok Akdeniz, Ege ve Doğu Anadolu bölgelerinde rastlanır.
Ahşap Meskenler
 En yoğun olduğu yerler ormanlık yörelerimizdir.Daha çok Karadeniz, Akdeniz, Ege ve Güney Marmara’da yaygındır.

Kerpiç Meskenler
 Ülkemizde İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak görülür.
Etkinlik
 Köy altı yerleşmelerini oluşturan sebepleri araştırınız.
 Yaylalar bağlı bulundukları yerleşmelere hangi ekonomik ve sosyal faydaları sağlarlar?
Şehirler fonksiyonlarına göre şu gruplara ayrılır

 İdari Şehirler
 Kültürel Şehirler
 Askeri Şehirler
 Ekonomik Fonksiyonlarına Göre Şehirler
Ekonomik Fonksiyonlarına Göre Şehirler
 Tarım Şehirleri
 Ticaret Şehirleri
 Liman Şehirleri
 Sanayi Şehirleri
 Turizm Şehirleri
 Maden ve Enerji Kaynaklarının Bulunduğu Şehirler
İdari Şehirler
 Gelişmesinde yönetim merkezi olması ön plandadır.Ankara örnek verilebilir.
Kültürel Şehirler
 Üniversite ile yüksek okulların bulunduğu,çeşitli bilim,sanat ve kongre etkinliklerinin düzenlendiği, festivallerin yapıldığı, tarihi zenginliklerin bulunduğu şehirlerdir.Sarıkamış, Erzurum, Erzincan, Konya,Malatya örnektir.
Askeri Şehirler
 Gelişmesinde askeri birliklerin varlığının etkisi büyüktür.İstanbul,Ankara,İzmir kültür şehirleridir.
Tarım Şehirleri
 Asıl fonksiyon tarım ve hayvancılıktır.Tarım alanlarının merkezinde yer alır.Tarım ürünlerini işleyecek küçük sanayi tesisleri vardır.Çevre ihtiyaçlarının karşılandığı pazar ile küçük alışveriş merkezleri vardır.
TİCARET ŞEHİRLERİ
 Genellikle ulaşım yolları üzerinde bulunan bu şehirlerde iç ve dış ticaret canlıdır.İstanbul ve İzmir en önemli ticari şehirleridir.İstanbul,İzmir,Mersin,Antalya,İskenderun ve Trabzon gibi merkezlerde serbest ticaret bölgeleri kurulmuştur.Bu bölgelerin işlerlik kazanması ile ticarete dayalı faaliyetler gelişecektir.
Liman Şehirleri
 İthal ve ihraç ürünlerimizin deniz yoluyla geldiği limanlara sahip şehirlerdir.İstanbul,İzmir,Mersin,Antalya, Trabzon,Samsun,Zonguldak,Ereğli ve İskenderun örnek verilebilir.İstanbul en büyük liman şehrimizdir.
Sanayi Şehirleri
 Kentlerin hızla büyümesinde en etkili faktördür.Fabrikaların ve atölyelerin yoğun olduğu şehirlerdir.İstanbul,İzmit,Adapazarı, Bursa,İzmir,Adana örnek verilebilir.

Turizm Şehirleri
 Gelirlerinin önemli bir bölümünü turizmden sağlayan şehirlerdir.İstanbul,İzmir,Antalya, Alanya,Kuşadası, Marmaris,Bodrum,Bursa Fethiye,Göreme turizm şehirleridir.
Maden ve Enerji Kaynaklarının Bulunduğu Şehirler
 Zonguldak,Soma,Tavşanlı,Elbistan Batman,Seydişehir gibi merkezler örnek verilebilir.Bu şehirlerin nüfusları madenin bitmesine göre azalabilir.
Etkinlik
 Tarım şehirleriyle sanayi şehirleriyle karşılaştırınız.
 Turizm şehirlerinde ön plana çıkan doğal özellikleri söyleyiniz.
 İstanbul’un şehirleşmesinde hangi fonksiyonlar etkili olmuştur?
 İstanbul’un ulaşım bakımından gelişmiş olması hangi fonksiyonları kazanmasında etkili olmuştur?
 Yaşadığınız şehrin ön plana çıkan fonksiyonları ve nedenlerini belirtiniz.
Hinterlandın Şehirlerin Gelişmesine Etkisi
 Hinterland(Art Bölge):Ekonomik olarak limanı besleyen limanla etkileşen alandır. Trabzon Limanı’nın hinterlandı Doğu Karadeniz;İstanbul Limanı’nın hinterlandı bütün Türkiye’dir.

Etkinlik
 Sinop doğal liman olmasına rağmen Samsun Limanı kadar gelişememiştir.Bu iki limanı gelişmişlik düzeyi bakımından karşılaştırınız.